Turing Mekanları

Ayasofya Konakları; Topkapı Sarayı ile Ayasofya Camii’nin yüksek duvarları arasında kalan ve tarihi dokusunu günümüze kadar muhafaza edip gravürlere, resimlere, fotoğraflara konu olan Soğukçeşme Sokağı’nda inşa edilmiş ahşap evlerdir.

Adını III. Selim dönemine ait mermer bir Türk çeşmesinden alan sokağın, mevcut gravürlerinden de yola çıkılarak ilk kez 18. yüzyılda biçimlendiği tahmin edilmektedir. Sağında tüm ihtişamıyla Bâb-ı Hümâyun, solunda ise barok üslubun İstanbul’daki en güzel örneklerinden biri; Ayasofya İmaret Kapısı bulunan Soğukçeşme Sokağı, Gülhane Parkı’na kadar uzanan Arnavut kaldırımlarıyla gezginleri tarihi bir atmosferde yolculuğa çıkarmaktadır.  

Sokak boyunca sarayın duvarlarına usulca yaslanmış her biri farklı renkte 9 konak ve geniş bahçeli Konuk Evi’nden oluşan Ayasofya Konakları, son dönem Osmanlı mimarisinin özelliklerini yansıtırlar. Devrin saray erkânı ve Ayasofya Camii personelinin yaşadığı konaklar gerek konumları gerekse yapılış üslupları açısından Osmanlı sivil mimarisinin en nadide örneklerini yansıtmaktadırlar. Geleneksel mimarimizin güzide numunelerinden olan bu konaklar ne yazık ki zamanla kendi kaderlerine terk edilmiş, evlerin çöküp yok olmasına, yıkılıp betonlaşmasına engel olunamamıştır.

Tarihi sokakta oldukça kötü durumda olan bu evler, 1985-86 yıllarında Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu tarafından kültür yaşamına ve turizme kazandırılmak amacıyla restore edilmiştir. Dönemin örnek ve öncü işletmelerinden olup sokağa adeta bir inci gibi dizilen konaklar, yerli ve yabancı turistlerin yoğun ilgisini çekmektedirler.

Soğukçeşme Sokağı’ndaki tüm konakların mülkiyeti kuruma ait olup işletim hakkı süreli olarak profesyonel şirketlere kiralanmaktadır. Günümüzde otelcilik alanında dünyanın en itibarlı otel zincirlerinden olan “Hilton, Curio Collection” markası tarafından işletilmektedir.

Böylelikle Hagia Sofia Mansions-Curio Collection by Hilton adıyla Türkiye’deki ilk Curio Collection oteli Sultanahmet’te, Turing tesislerinde açılmış oldu. Dorak Holding tarafından hayata geçirilen proje ile tarihi yarımada içerisinde yer alan bu eşsiz sokağın konakları tek bir çatı altında toplanmıştır. Turing’in Sultanahmet’teki işletmeleri bölge turizmine büyük bir katkı sağlarken; ziyaretçilerine de tarihin bir parçası olan konaklarda unutamayacakları bir deneyim yaşatmaktadır.

Topkapı sarayı ile Ayasofya arasında kalan tarihi Ayasofya evlerinin sıralandığı Soğukçeşme Sokağında, konaklar dizisinin başında yer alır Sarnıç Restoran. Roma döneminde su sarnıcı olan, 6 adet masif taş sütunun taşıdığı, yüksek kubbeli, 1500 yıllık bir yapıdır. Bir dönem oto tamirhanesi olarak kullanılan Sarnıç, 1980’li yıllarda Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu tarafından restore edilip, eski ihtişamına kavuşturularak bir Roma Tavernası haline getirilmiştir. Tarihi yarımada olarak adlandırılan bölgede bozulmadan muhafaza edilen Sarnıç, günümüzde restoran olarak varlığını sürdürmektedir. Orta Çağ üslubuyla Roma döneminin atmosferini yansıtması bakımından da dikkatleri çeken bir mekândır, Sarnıç Restoran.

Sarnıçlar Roma Döneminde İstanbul’un geçici su kaynaklarını oluştururlar. Sur dışındaki çeşitli su kaynaklarından, bentler vasıtasıyla getirilen içme suları, depolama özelliği gören sarnıçlarda muhafaza edilirdi. Roma döneminde İstanbul halkının içme suyu ihtiyacını çoğunlukla bu yerler karşılamıştır. Deniz kenarına kurulan şehirlerde içme suları tuzlu olabildiğinden, tatlı yağmur sularını toplamak için sarnıçlara ihtiyaç duyuluyordu. Bundan dolayı sarnıçların hem yer altında kapalı olanları hem de üstü açık havuz şeklinde olanları mevcuttur. Devamlı güneş altında kalması suyun çabuk bozulmasına yol açtığı için genellikle sarnıçların üzeri kapalıdır veya yer altına yapılmıştır.  Osmanlı İmparatorluğu’nda durgun suyun İslam inancına göre kullanılması doğru olmadığından sarnıçlar kullanılmamıştır. Sarnıç, sosyal yaşamda izlerini şahsi kullanıma kadar genişletmiştir. Bunun en güzel örneğini eski evlerin bodrum katlarındaki küçük sarnıçlarda görebiliriz. Eski zamanlarda damdan alınan yağmur suları küçük ev sarnıçlarında biriktirilirmiş.  

Böyle bir geçmişe sahip Sarnıç Restoran’a giren çoğu kişi mimari ve akustik ortamın büyüsüne kapılıp kendilerini adeta tarihi bir yolculuğa çıkmış zannederler. Bu mekâna, orijinal isimli yemek menüsü de eklenince eşsiz bir deneyim ortamı Sarnıç Restoran’da oluşur. Günümüzde su depolama amacından farklı olarak; otantik bir ambiyansla yemek sanatını birleştiren Sarnıç Restoran yerli ve yabancı birçok ziyaretçiye ev sahipliği yapmaktadır.

Yeşil Ev; Sultanahmet Meydanı’ndaki Cedid Mehmet Efendi Medresesi’nin yanında bulunan gösterişli bir konaktır. Tarihi yarımadada 19. Yüzyıl Osmanlı üslubunu yansıtan bu konak, 1977 yılında Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu tarafından satın alınarak restore edilmiş ve otel olarak hizmete açılmıştır. Açılışından kısa bir süre sonra, 1985 yılında Avrupa’nın en önemli kültür kuruluşu “Europa Nostra” tarafından gümüş madalya ödülünü alan Yeşil Ev, özgün mimari yapısının yanında, mermerden anıtsal havuzu; ağaçlar ve renkli çiçeklerle kaplı geniş bahçesiyle dikkatleri üzerine çekmektedir. Günümüzde otel ve restoran olarak varlığını sürdüren yapı özellikle yurt dışından gelen ziyaretçiler tarafından oldukça tercih edilmektedir.

II. Abdülhamid zamanında, Osmanlı Devleti’nin dış borçlarını denetlemek üzere kurulan Düyunu-ı Umumiye İdaresi’nde Reji Nazırı (Tekel Genel Müdürü) olarak görev yapan Şükrü Bey ile ailesinin yaşadığı konak, 19. asır Osmanlı sivil mimarisinin günümüze ulaşan en güzel örnekleri arasındadır. Bugün İstanbul’un turistik cazibe merkezi olan tarihi yarımadada; Topkapı Sarayı, Hürrem Sultan Hamamı, Ayasofya ve Sultanahmet Camii gibi şehrin en önemli tarihi eserler zincirinin arasında yer alan Yeşil Ev, stratejik konumuyla oldukça dikkat çekicidir. 19. asrın ikinci yarısından itibaren devlet ricalinin Dolmabahçe Sarayı’na taşınmasıyla birlikte Sultanahmet bölgesi eski önemini kaybetmiş, düzenli olarak bakımı yapılmayan Reji Nazırı Şükrü Bey Konağı da yıllar geçtikçe harabeye dönmüştür. 

Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu tarafından satın alınan Yeşil Ev, otel olarak hizmet vermek üzere aslına sadık kalınarak restore edilmiştir. Dış cephesi yeşil renge boyanan konağın 19 odası, Viyana stilinde mobilyalar, pirinç karyolalar, kadife perdeler, Türk motifli halılar ve varaklı aynalar ile döşenmiş; değerli tablolar ve İstanbul gravürleriyle süslenmiştir. Odalarından biri ise Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu’nun kurucu başkanı Reşit Saffet Atabinen’in eşi Nurhayat Hanım’ın Yıldız’daki Serasker Rıza Paşa Konağı’nda yer alan lake ve dora renklerindeki çeyizi ile özel olarak dekore edilmiş olup bu odaya “Paşa Odası” adı verilmiştir. Ayrıca konak, Serasker Rıza Paşa’nın Yıldız’daki konağından getirilen İtalyan işi, heybetli, pembe bir mermer havuzun; rengârenk çiçeklerin, meyve ağaçlarının ve kış bahçesi olarak adlandırılan serasının bulunduğu geniş bahçesiyle de görenlerde hayranlık uyandırmaktadır.

Otele “Konak Sultanahmet” adı verilmişse de bir başka otelin “Konak” adını tescil ettirmesi nedeniyle bundan vazgeçilerek, dış cephesinin rengine istinaden önce “Yeşil Konak”, bu da kabul görmeyince “Yeşil Ev” denmesine karar verilmiştir. 1985’te Avrupa Birliği’ne bağlı bir kültür kuruluşu olan “Europa Nostra” tarafından tarihi değerini koruduğu için gümüş madalya ödülüne layık görülen ve turizm sektöründe ülkemizde adeta yeni bir çağ başlatan Yeşil Ev, 1984 yılından itibaren birbirinden değerli birçok yerli ve yabancı misafire de ev sahipliği yapmıştır. 1992-1993 yılbaşında Türkiye’yi ziyaret eden Fransa Cumhurbaşkanı Mitterand’in Yeşil Ev’i tercih etmesi ise ayrıca önemlidir.  

Senelere meydan okuyamayarak yorgun düşen Yeşil Ev, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu tarafından tekrar restore edilmek ve turizme kazandırılmak üzere 2014’te ihale ile kiraya verilmiştir. İhaleyi alan firma tarafından klasik yapısına uygun olarak restore edilen Yeşil Ev, son teknolojik sistemlerin kullanıldığı alt yapı, güçlendirme ve dekorasyon çalışmalarıyla yeniden yorumlanmış ve canlandırılmıştır. 

Yeşil Ev; tamamıyla yenilenen dış cephesi, odaları, mobilyaları, tabloları, insana huzur veren yemyeşil bakımlı yaz bahçesi ve serasıyla tarihi yarımadada geleneksel Osmanlı mimarisinin otantik ruhunu yaşatmaya devam etmekte, yeniden yerli ve yabancı misafirlerini ağırlamayı beklemektedir.